Esdoornhout – Amerikaans

Sapin
  • gecommercialiseerd als ‘Amerikaans esdoorn’;
  • Hard maple veruit meest frequent;
  • niet duurzaam;
  • crèmekleurig tot lichtoker kernhout met mooie glans;
  • fijne streeptekening op kwartier en lichte vlamtekening op dosse;   
  • grote variatie aan decoratieve tekeningen;
  • talloze toepassingen maar vooral geliefd voor binnenschrijnwerk als parket, trappen en deuren, en meubelen;
  • FAS (First and Second) / FAS1F 80/20 voor topkwaliteit (volgens de National Hardwood Lumber Association);
  • Niet te verwarren met Europees esdoornhout (Acer pseudoplatanus L.) of plataan (Platanus occidentalis);
  • Hard maple vaak gebruikt als imitatiekersenhout.

Herkomst
Het geslacht van de esdoorn (Acer) telt een zestigtal soorten die voorkomen boven de evenaar. Dertien soorten en variëteiten daarvan groeien in Noord-Amerika. Ze zijn verdeeld in twee groepen:

Hard maple
Hard maple (Acer saccharum Marsh. en Acer nigrum Michaux) is de belangrijkste groep en komt uit de oostelijke loofhoutzone van de Verenigde Staten en Canada. Ze komt het vaakst voor rond de Grote Meren, in het Noorden van New England en in de St. Lawrence-vallei.
De suikeresdoorn of suikerahorn (Acer saccharum) is in de lente een belangrijke bron van stroop en suiker. In België tref je hem ook in parken aan.

Soft maple
Soft maple
(Acer saccharinum L. en Acer rubrum L.) heeft ongeveer hetzelfde verspreidingsgebied als hard maple, maar deint iets verder uit naar het Zuiden. Haar optimale groeigebied ligt in de laaglanden van de Ohio-vallei.

Uitzicht
De Amerikaanse esdoorn wordt maar 14 tot 22 m groot, met een diameter van 40 tot 90 cm. Staat hij op een optimale standplaats? Dan kan hij 35 m hoog reiken, met een diameter van 140 cm. De stam van bomen die oud worden in gesloten bestanden is recht en takkenvrij tot 20 m hoogte. De kroon is hoog ingeplant. Op jonge leeftijd is de schors grijs. Later wordt die tot 18 mm dik met diepe langsscheuren.

Kleur en tekening
Amerikaans esdoornhout is fraai en blank. De kleur hangt af van de plaats van herkomst en varieert van crème tot lichtoker – met een heel mooie glans. Het kernhout is moeilijk te onderscheiden van het spinthout.
De houtstructuur is meestal gelijkmatig met een fijne nerf. De draad is soms warrig en levert een heel decoratieve tekening op. Op kwartier gezaagd maken de scherp afgetekende groeiringen fijne strepen. Op dosse vertoont het hout lichte vlammen. Bij oudere bomen is de kern vaker bruinachtig of heeft ze donkerbruine strepen.
Gemiddeld vijf procent van de stammen heeft groeiafwijkingen. Dat levert een bijzondere en verrassende tekening op in fineerhout. Prachtig voor wandpanelen, kasten, tafels of inlegwerk.

Gegolfd maple
Esdoornhout met een sterk onregelmatig golvende draad heeft een speciale tekening op het tangentiële vlak. Dat staat in de handel bekend als gegolfd maple. Om de tekening optimaal tot haar recht te laten komen, moet je het hout schillen.

Fiddle back maple
Esdoornhout met een regelmatig golvende draad? Dat staat bekend als fiddle back maple en wordt gebruikt als achterblad van violen. Op kwartier gesneden komt de speciale tekening het best tot uiting.

Bird’s eye maple (‘vogeloogesdoorn’)
In bepaalde gebieden hebben een op honderd esdoornbomen een groeistoornis door schimmelinfecties. Daardoor ontstaat op het tangentiële vlak een tekening met puntvormige, donkergekleurde ogen, die door een gegolfde of gevlamde tekening worden omzoomd.

Duurzaamheid
Het kernhout (en spinthout) is niet duurzaam (natuurlijke duurzaamheidsklasse V). Amerikaans esdoornhout bevat heel weinig inhoudstoffen en is daardoor goed bestand tegen chemische stoffen.

Bewerking
Amerikaans esdoornhout is redelijk goed bewerkbaar. Zo gaat zagen, boren, tappen van gaten en draaien gemakkelijk.

Schaven, verspanen, fineren en beitelen
Het hout heeft een rechte draad. Schaaf- en freeswerk vereist goed geslepen gereedschap voor een glad oppervlak. Anders dreigt het hout te ‘verbranden’. Het schaven van fiddle back maple moet voorzichtig gebeuren, omdat het hout oppervlakkig kan ‘uitbreken’. Gebruik daarom schaafmachines die een hoog toerental halen.

Een snijhoek tussen 15 en 30° aangewezen. Voor een mooi glad oppervlak houdt u voor het werkstuk het best een doorvoersnelheid aan van 12-16 machineslagen per inch (1 inch is 25 mm).

Amerikaans esdoornhout heeft soms harde ingegroeide kwasten en soms ook hardere strepen en vlekken (mineral stains). Die stompen fineermessen en beitels af en zorgen voor bramen. Het hout buigt goed, maar is moeilijk recht te splijten.

Afwerking
De afwerking van Amerikaans esdoornhout is gemakkelijk. Een poriënvuller is aangewezen.

Lakken en kleuren
Het hout absorbeert goed. Lakken en kleuren leveren geen problemen op. Alleen polyesterlak doet het droogproces wat vertragen.

Vernissen
Blootgesteld aan het licht verkleurt het hout lichtgeel. Dat kunt u afremmen met kwaliteitsvernis met UV-filter. Kleurt u het hout zwart vóór u het vernist? Dan lijkt het eindresultaat sterk op ebbenhout.

Politoeren
U kunt het hout goed glad en glanzig maken door het te politoeren.

Lijmen
Esdoornhout is goed verlijmbaar met de gangbare lijmen.

Bevestigen
Nagels en schroeven houden vrij goed vast in het hout. Toch is voorboren aangewezen. Contact met koper, ijzer en messing kan maple doen verkleuren, maar alleen als het houtvochtgehalte meer dan 16 à 18% bedraagt. In vochtige ruimtes is het dan ook aangewezen roestvrij staal of aluminium te gebruiken om het hout te bevestigen.

Toepassingen

  • fineer (voor de afwerking van plaatmateriaal zoals MDF en spaanplaat);
  • divers binnenschrijnwerk: parket, deuren en trappen;
  • meubelen;
  • gymtoestellen;
  • binnenlaag voor tennisrackets;
  • sportvloeren;
  • drukrollen;
  • draai- en houtsnijwerk;
  • schaakstukken en damschijven;
  • huishoud- en keukengerei (lepels, borstels …);
  • lijsten;
  • knoppen en grepen;
  • schopstelen;
  • schoenhakken;
  • muziekinstrumenten.
Amerikaanse esdoorn

Hard maple

Soft maple

Gemiddelde volumieke massa*

650 kg/m³

550 kg/m³

Radiale krimp

60 tot 30% r.v.**

1%

n.a.

 

90 tot 60% r.v.**

1%

n.a.

Tangentiële krimp

60 tot 30% r.v.**

1,6%

n.a.

 

90 tot 60% r.v.**

1,7%

n.a.

Werken

60 tot 30% r.v.**

2,6%

n.a.

 

90 tot 60% r.v.**

2,7%

n.a.

Buigsterkte

108 N/mm²

61 N/mm²

Elasticiteitsmodulus

13.000 N/mm²

10.000 N/mm²

Druksterkte (evenwijdig met de vezel)

54 N/mm²

36 N/mm²

Schuifsterkte

16 N/mm²

10,2 N/mm²

Hardheid (Janka) – Kops

8190 N

5080 N

Hardheid (Janka) – Langs

6460 N

3120 N

 

* bij houtvochtgehalte van 15 procent / ** relatief luchtvochtgehalte

Commerciële afmetingen

Dikte x vaste breedtes

26 mm x 80/105/130/155/180/205 mm

Dikte x vallende breedtes

20/26/32/40/52/65/80 mm x 105 mm en breder*

Lengte

185 cm en langer (tot 490 cm)

 

* meerdere breedtes per pak

Gerelateerde toepassingen